چگونه باورهای دینی در نتایج جنگ تأثیر دارند؟ – بلادنیوز

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری بلادنیوز، جهاد در برابر تجاوز دشمنان، از ارکان اصلی دین مبین اسلام و از تکالیف مسلّم هر مسلمانی است که در دفاع از مرز، خاک، و ناموس خود در برابر هرگونه تجاوزی، ایستادگی کند. هرچند دفاع از میهن و سرزمین، امری فطری و عقلی است و مردم هر سرزمینی به حکم عقل، خود را موظف به دفاع از آن می‌دانند، اما در دین اسلام، جهاد، رنگ و بویی قُدسی و معنوی به خود می‌گیرد. مجاهد در راه خدا، نه فقط برای حفظ سرزمین، بلکه برای اعتلای کلمه حق و دفع ظلم و ستم به مبارزه برمی‌خیزد و هنگامی که در این راه به شهادت می‌رسد به مقامی بس رفیع و منزلتی والا در نزد خداوند متعال نائل می‌گردد، مقامی که با هیچ معیار مادی قابل سنجش نیست.

حال، نوع نگاه به جنگ و جهاد بین مؤمنان و کافران تفاوت اساسی دارد. مؤمن، جنگ را نه صرفاً یک نزاع خونین برای بقا یا کسب قدرت، بلکه امتحانی الهی و فرصتی برای اثبات ایمان و فداکاری می‌بیند. او برای دفاع از حق و عدالت، جان خود را فدا می‌کند و به امید رضایت الهی و رسیدن به بهشت، به میدان نبرد قدم می‌گذارد. 

در مقابل، کافر جنگ را تنها بر اساس منافع مادی و دنیوی خود تحلیل می‌کند و هدفش از جنگ، کسب غنیمت، توسعه قلمرو یا انتقام‌جویی است. او از مرگ ترس دارد و به زندگی پس از مرگ اعتقادی ندارد، بنابراین تمام تلاش خود را برای حفظ جانش به کار می‌گیرد. این تفاوت نگرش، تأثیر بسزایی در نحوه جنگیدن، انگیزه و پایداری هر دو گروه دارد.

با این نوع نگاه و با مروری بر دستاوردهای مسلمانان در نبرد با دشمن نسبت به کفار و مشرکین این حقیقت را در می‌یابیم که پیروزی نهایی، همواره با کسانی بوده است که انگیزه الهی و ایمانی قوی‌تری داشته‌اند. مسلمانان، با وجود کمبود امکانات و نفرات، در بسیاری از نبردها بر دشمنان خود که از تجهیزات و نفرات بیشتری برخوردار بودند، پیروز شده‌اند. این پیروزی‌ها نه صرفاً ناشی از تاکتیک‌های نظامی برتر، بلکه ریشه در ایمان راسخ، ایثار و فداکاری مجاهدان مسلمان داشته است. در مقابل، کفار و مشرکین با تکیه بر قدرت مادی و ترس از مرگ، نهایتاً در برابر اراده الهی و ایمان مسلمانان شکست خورده‌اند. این حقیقت، گواهی است بر این که پیروزی نهایی، از آنِ کسانی است که در راه خدا جهاد می‌کنند و به وعده نصرت الهی ایمان دارند.

خداوند در آیات قرآن نیز به این تفاوت نگاه‌ها و تفاوت نصرت‌های غیبی اشاره کرده و وعده یاری مؤمنان را در برابر دشمنان داده است. مثلاً در آیۀ7 سورۀ محمد (ص) می‌فرماید:

«إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْكُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ» یعنی «اگر خدا را یاری کنید، خدا نیز شما را یاری و گام‌هایتان را استوار می‌کند.»

این آیه به روشنی بیان می‌کند که دست نصرت الهی بر سر مؤمنانی است که دین خدا را یاری کنند. به عنوان نمونه در جنگ بدر تعداد مسلمانان بسیار کمتر از مشرکان بود و از تجهیزات کافی نیز برخوردار نبودند، اما خداوند با فرستادن فرشتگان به یاری آنان شتافت و مسلمانان را پیروز کرد. خداوند در قرآن می‌فرماید:

«وَ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ” (آل عمران: 123)؛ و به یقین، خدا شما را در [جنگ] بدر، هنگامی که ناتوان بودید، یاری کرد. پس از خدا پروا کنید، باشد که سپاسگزاری کنید.

غیر از اینها، آیات متعددی از قرآن دربارۀ امدادهای غیبی خداوند وجود دارد. این آیات، بر ضرورت نگاه فرامادی در نبرد دشمن تأکید دارند.

علاوه بر این، اگر مؤمنان در جهاد برابر دشمنان با شکست مواجه شدند، خداوند این شکست را مایۀ عبرت برای مؤمنان می‌دانست تا یک زمانی نسبت به تجهیزات و امکانات نفراتی به خود مغرور نشوند و نتیجه را به خداوند واگذار کنند و بدانند که پیروزی و شکست، هر دو امتحان الهی هستند. اگرچه پیروزی، نشانه رضایت خداوند است، اما شکست نیز می‌تواند درس‌هایی ارزشمند برای مؤمنان داشته باشد. خداوند در قرآن کریم در مورد جنگ احد می‌فرماید:

“وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِی الْأَمْرِ وَعَصَیْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا أَرَاكُمْ مَا تُحِبُّونَ مِنْكُمْ مَنْ یُرِیدُ الدُّنْیَا وَمِنْكُمْ مَنْ یُرِیدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِیَبْتَلِیَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنْكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ” (آل عمران: 152)

و به یقین، خدا وعده خود را [در جنگ احد] به شما راست گردانید، آن‌گاه که به فرمان او، آنان را می‌کشتید، تا آن‌که سست شدید و در کار [جنگ] به نزاع پرداختید و پس از آن‌که آنچه را دوست داشتید [یعنی پیروزی] به شما نشان داد، نافرمانی کردید. برخی از شما خواهان دنیا بودند و برخی از شما خواهان آخرت بودند. سپس شما را از [مقابله با] آنان بازگرداند تا شما را بیازماید، و قطعاً از شما درگذشت، و خدا بر مؤمنان صاحب فضل است.

این آیه نشان می‌دهد که شکست مسلمانان در جنگ احد، ناشی از نافرمانی و دنیاطلبی برخی از آنان بود. خداوند این شکست را برای آنان رقم زد تا بدانند که پیروزی، تنها در سایه اطاعت از خدا و رسول او به دست می‌آید و غرور و تکبر، موجب سلب نصرت الهی می‌شود. در واقع، شکست نیز می‌تواند فرصتی برای بازگشت به خدا و اصلاح نفس باشد. به همین دلیل، خداوند پس از این شکست، از مسلمانان درگذشت و بر آنان منت نهاد، زیرا می‌دانست که آنان از اشتباه خود پشیمان شده‌اند و در صدد جبران آن برخواهند آمد.

نتیجه آنکه فرد مؤمن نه تنها هیچ‌گاه از نبرد با دشمن هراس ندارد، بلکه آن را فرصتی برای دستیابی به یکی از بزرگ‌ترین ثواب‌های الهی و نزدیکی به ذات مقدس خداوند می‌داند. او با درک عمیق از مفاهیم جهاد و شهادت، مرگ را نه یک پایان، بلکه آغاز زندگی جاوید و برتر در نزد خدا تلقی می‌کند. فرد مؤمن با الگوبرداری از امامان معصوم، به ویژه امام حسین علیه‌السلام، مرگ را بهتر از تن دادن به ذلت و تسلیم در برابر دشمن می‌داند. امام حسین، با قیام عاشورا و فدای جان و مال خود در راه حق، نشان داد که عزت و کرامت انسانی از هر چیزی بالاتر است و نباید کسی در برابر ستم و ظلم، تسلیم شود. در نگاه او، جهاد در راه خدا، نه تنها وظیفه‌ای دینی، بلکه نشانه‌ای از شرف و انسانیت است.

بنابراین، مؤمن به جهاد، با قلبی مملو از ایمان و عشق به خداوند، به میدان نبرد می‌رود و در انتظار یاری الهی و پاداش عظیم الهی برای خود می‌باشد، چرا که می‌داند هر قطره خونی که در این راه ریخته شود، گواهی بر فداکاری او در راه حق و عدالت خواهد بود و او را به مراتب عالی‌تری نزد خدا می‌رساند.

انتهای پیام/