بانویی در افق اجتهاد – بلادنیوز

خبرگزاری بلادنیوز ـ حسین کاظم‌زاده؛ در دل قرنی پرهیاهو، در هنگامه‌ای که صدای زنان در لایه‌های سنگین سنت و سکوت گم می‌شد، بانویی برخاست؛ نه از سر اعتراض، که از سر بصیرت. نه با فریاد، که با قلم. نامش «سیده نصرت بیگم امین» بود، اما تاریخ او را به‌عنوان «بانو مجتهده امین» به‌یاد سپرد. زنی که لباس فقاهت بر تن کرد، اما در میانه مباحث سنگین اجتهادی، طراوت عرفان و لطافت اخلاق را به‌جان تزریق نمود. بانویی که نه‌تنها خود را ساخت، که نسلی از زنان عالمه و متعهد را پروراند؛ نسلی که امروز، می‌تواند بخشی از خلأهای فکری و فقهی جامعه زنان را پاسخ دهد. کار او را شاید بتوان با حرکت آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی در بازتاسیس حوزه علمیه قم برای آقایان مقایسه کرد.

بیداری یک رؤیا؛ جرقه‌ای در یازده‌سالگی

گاه یک جمله ساده می‌تواند مسیر یک زندگی را تغییر دهد. برای نصرت‌الملوک امین، این جمله در کلاس درس دینی شنیده شد، زمانی که معلم از پاسخ‌گویی به سؤال یکی از دختران بازماند و با شرمندگی گفت: «… شما باید از مجتهد سؤال کنید…»

نصرت‌الملوک که تنها یازده سال داشت، در دل از خود پرسید: چرا در میان زنان، مجتهدی نیست؟ چرا زنان باید برای مسائل دینی خود همیشه دست نیاز به مردان دراز کنند؟ آن شب، بذر تصمیمی بزرگ در دل کوچک او کاشته شد. عزمش را با پدرش در میان گذاشت و او که اهل علم و دیانت بود، حمایت کرد. از آن پس، معلمی به خانه آمد تا زبان عربی ـ دروازه فهم متون دینی ـ را به دختر جوان بیاموزد.

او در سال 1274 خورشیدی، در شهر اصفهان و در خانواده‌ای دین‌باور و خوش‌نام متولد شد. با بهره‌گیری از اساتید، و از همه مهم‌تر، با مجاهدت شبانه‌روزی در خلوت خود، به اجتهادی رسید که تنها علم نبود، بلکه تقوا و عرفان نیز در آن موج می‌زد. در چهل‌سالگی، اثر گران‌سنگش «اربعین الهاشمیه» از سوی بزرگانی چون آیت‌الله شیرازی اصطهباناتی و آیت‌الله حائری یزدی، مهر تأیید گرفت و لقب «مجتهده» رسماً بر تارک او نشست.

خانه‌ای که بهشت شد

بانو امین، زن بودن را در خانه محدود نکرد، بلکه خانه را به محراب معرفت و سلوک بدل ساخت. او با صراحت می‌نوشت: «زن از خانه شوهر به بهشت می‌رود، یا از خانه شوهر به جهنم.» از دید او، هیچ ریاضت نفسی مانند خانه‌داری نیست؛ و همسرداری، رسالتی الهی است که اگر با نیت بندگی انجام شود، مسیر رشد و قرب الهی است. خانه برای بانو امین، نه زندان بود و نه عقب‌ماندگی؛ بلکه محل ظهور بندگی، علم و مدیریت. در عین حال، با تأسیس مدرسه و حوزه علمیه، نشان داد که زن می‌تواند در عین همسر و مادر بودن، معلم و مصلح نیز باشد.

آثار علمی بانو امین، نقشه راهی برای زنان مؤمن معاصر است. از جمله: مخزن العرفان: تفسیری عرفانی-اخلاقی بر قرآن؛ جامع الشتات: حاصل اجتهاد مستقل فقهی؛ و ده‌ها اثر دیگر که از تربیت تا معاد را با قلمی زنانه اما ژرف، ترسیم کرده‌اند.

در سال 1344، در زمانه ای که برای خانواده‌های متدین و دختران عفیفه دوست‌دار علم شرایط برای درس خواندن مهیا نبود مکتب حضرت فاطمه(س) در اصفهان به‌دست او بنا شد؛ نخستین حوزه علمیه زنانه با ساختاری منظم. در این فضا، صدها زن عالمه و محقق پرورش یافتند. او نه‌تنها معلم علم که مربی اخلاق و معرفت نیز بود. در کنارش به تاسیس دبیرستانی هم برای دختران مبادرت کرد که با استقبال بسیار خوب خانواده‌ها روبه‌رو شد. همه اینها را هم با هزینه شخصی و اموال خودش انجام داد و از محصلین، ریالی دریافت نکرد

زنان و جهاد خاموش

در پاسخ به پرسشی درباره وظیفه زنان در عصر جدید، نوشته بود: «در موقعیت امروز، آنچه برای زنان در درجه اول مورد اهمیت قرار دارد، مبارزه با نفس در آرایش، لباس و دل‌باختگی به ظاهر است… بهترین جهاد، حفظ پوشش زنان است.» این‌گونه بود که عرفان عملی را نه در خلوت صومعه، که در غوغای خانه و بازار، به‌میدان آورد.

در جریان قحطی و بیماری، دو فرزندش را از دست داد. استادش، آیت‌الله نجف‌آبادی، سه روز درس را تعطیل کرد. روز چهارم، بانو گفت: «آقا، من شرمم می‌آید که سه روز است به‌علت مصیبتی درس نخوانده‌ام.» استاد در پاسخ گفت: «خانم! من شرمم آمد که به‌خاطر مصیبت شما، درس بگویم.» این گفت‌وگوی کوتاه، آیینه‌ای از همت و سلوک زنانی است که علم را بر زخم‌ها مرهم می‌نهند، نه بهانه.

بانو امین اثبات کرد که زن، هم می‌تواند مادر باشد و هم مجتهد؛ هم خانه‌دار باشد و هم مدرس؛ هم همسر باشد و هم عارف. او نشان داد که زن، از خانه شوهر می‌تواند به بهشت رود، اگر خانه‌اش را با نیت بندگی بسازد و مسیر علم و اخلاق را در آن بگشاید. راه او، چراغی است که هنوز می‌تواند در تاریکی‌های جهان امروز، راهی پیش پای زنان مؤمن بگشاید.

انتهای پیام/